تحلیل محیط بازاریابی و فروش درنگاه مدیران هوشمند کسب وکارهای موفق(مطالعه موردی-برندهای موفق جهانی و ایرانی)
تحلیل محیط دربرهه فعلی همانند جزیره ظلمانی است که اسکندرمقدونی به لشکریانش گوشزد نمودکه هرکس از این سنگریزه ها بردارد،پشیمان خواهد شدو اگر برنداردپشیمان تر،دلیل این امر این بود که لشکر نمی دانستند که در آن جزیره ظلمانی چه خبر است و آن سنگریزه های ریز و درشت دراصل چه گوهرهایی هستند و این رمز زمانی گشوده شدکه لشکریان به مکان روشنی رسیدند وآن افرادی که برای تفنن و شوخی از سنگریزه ها برداشته بودند،افسوس خوردند و ناراحتی سرتاپای وجودشان را فرا گرفت و نادم ترآن افرادی بودن که سخنان اسکندر را که در اصل فرمانده آن ها بود،جدی نگرفتند.
نقش محیط کسب و کارهای امروزی پیچیده تر وگرانبهاتر از محیط زمان اسکندرمقدونی است و تفاوت مهم تر این که اگر مدیران و صاحبان کسب و کارهای امروزی اشتباهی رااعم از عدم شناخت و تحلیل محیط مرتکب شوند،علاوه برپشیمانی،ضررو زیان هنگفتی را نیز متحمل خواهندشدو این خاصیت منحصربه فرد محیط های امروزی است که باید مورد توجه جدی مدیران و صاحبان کسب وکارها قرار گیرد.
رمز موفقیت مدیران امروزی محیط شناسی وتحلیل محیط است. « محیط شناسی عبارت است از فرآیند گردآوری اطلاعات مربوط به انواع محیطها از طریق بررسی، مطالعه و روشهای گوناگون تحقیق. این اطلاعات را میتوان از فروشندگان، واسطه ها، کارگزاران و نمایندگان دولت، روزنامه ها، کتابها و غیره به دست آورد. “تحلیل محیطی” عبارت است از تفسیر و تعبیر اطلاعات گردآوری شده محیطی. بازاریابان این اطلاعات را با توجه به موقعیت بنگاه و سازمان خود ارزیابی میکنند تا بدانند در شرایط کنونی و آینده چه تاثیری در سازمان دارند. هدف نهایی آنان تنظیم و عرضه استراتژیهایی منطبق با محیط پویای بازاریابی است. مدیر بازاریابی نه تنها باید بازار را بشناسد، بلکه الزم است عوامل محیطی را پیشبینی کند و خود را برای مقابله با آنها آماده سازد».
خصوصیت بارز دیگردر بازارهای امروزی که می تواند به کلید طلائی موفقیت مدیران تبدیل شود؛پیش بینی و آنالیز تغییرات بازارهدف می باشد.زیرا که«پیش بینی و آنالیز تغییرات بازار هدف، برخورد هوشمندانه با آن و بهره برداری از فرصت های ناب موجود، تنها راه تبدیل محصولات و خدمات هر سازمان به برندی خاص و قدرتمند در بازار و دستیابی به رهبری و کنترل بازار است. گروه آلفا با تطابق و همسو کردن تحلیل های حاصل از بررسی مشتریان، بررسی رقبا و شرکت، فرصت های کشف نشده در بازار را شناسایی کرده و با معرفی این فرصت ها مسیر موفقیت، فروش بالا و سود آوری در بازار را آشکار می سازد.»
درک صحیح از ذائقه مشتریان هدف نیز یکی از گنج های پنهانی است که جویندگان هوشمند توان دریافت و درک صحیح آن را دارند.
با تحلیل عوامل تاثیر گذاری که بر شناسایی و درک شما از مشتریان هدف شما تاثیر می گذارند، فضای فعالیت شما روشن تر شده و بهتر می توانید در مسیر پیش رو حرکت کنید. شما برای دستیابی به اهداف خاص نیازمند داشتن یک برنامه ی راهبردی عملی هستید که به نگاه شما به آینده ی شرکت کمک می کند و با شناخت و کاهش ریسک های احتمالی، شما را در تصمیم گیری های آینده ی خود یاری خواهد کرد. برای آغاز این برنامه ی راهبردی، شناخت بازار و مشتریان و در نتیجه تعیین بازار هدف یکی از اصول اساسی در نوشتن برنامه ی راهبردی و ارتقای فروش شرکت است. عامل بنیادین رسیدن به این هدف، شناخت نیازها و رفتار خریداران در بازار هدف است. راه رسیدن به این شناخت نیز بازاریابی و تحلیل فروش است. همانگونه که بیان شد، شناخت کامل از محیط کسب و کار، یکی از عوامل موثر بر موفقیت شما خواهد بود. محیط کسب و کار شامل تمامی جنبه های مختلفی است که بر عملکرد حرفه ی شما تاثیرگذار است. عواملی مثل فاکتورهای سیاسی و قوانین، اقتصاد خرد و کلان، عوامل موثر اجتماعی و فناوری، رقبای شما در بازار، تامین کنندگان و مشتریان کالا، کالاهای جایگزین و غیره جزو این عوامل هستند. شناخت این عوامل در تعیین برنامه های راهبردی شرکت شما و پیاده سازی آن ها اهمیت اساسی دارد. هر چقدر شناخت شما از محیط اقتصادی بیشتر باشد، بهتر می توانید از فرصت های پیشرو استفاده کنید و ریسک های مسیر خود را کاهش دهید.
اطلاعاتی در مورد فصول مختلف سال، بارش های برف و باران و هر نوع مسأله ای که می تواند برای کسب وکار شما حیاتی باشد و مربوط به شرایط محیطی و طبیعی باشد در گروه عوامل محیطی جای می گیرد. در برخی موارد بعضی از محصولات برای آب و هوای ویژه ای سازگار نیستند، شما به عنوان بازاریاب باید این موارد را در خصوص محصول خود بررسی کنید. مثلا در تهران که هوای خشکی دارد کولر آبی بهتر است اما در شمال کشور که هوا مرطوب است کولر گازی کارایی بالاتری دارد. در نتیجه به یاد داشته باشید بخشی از تحقیقات بازار مربوط به شناسایی عوامل اینچنینی میشود و شما در گزارش تحلیل بازار خود باید این موارد را لحاظ کنید.
اگر رمز موفقیت مدیران برندهای مطرح جهان را مورد تحلیل قرار دهیم،اهمیت موضوع نمودبیشتری پیدا میکند.«چند سال پیش، برندهای معروف نوشابه مشاهده کردند که بخشی از مردم بخاطر قند موجود در نوشیدنی ها دیگر محصولات آن ها را استفاده نمیکنند. این روند هر روز بیشتر و بیشتر میشد و عملاً برایشان یک تهدید به حساب میآمد. اما آنها به یک فرصت طلایی تبدیلش کردند. چگونه؟ با عرضه محصولات رژیمی بدون قند؛ در واقع با فهمیدن تغییر سبک زندگی مردمی که میخواستند سالم تر زندگی کنند.
درست مخالف این قصه هم چند وقت پیش برای برند D&G اتفاق افتاد. یکی از بزرگترین فشنشوهای این برند معروف در چین، اخیراً توسط چینیها تحریم و لغو شد. تنها دلیل این تحریم این بود که D&G در ویدئوی تبلیغاتی خود به فرهنگ چینیها توجه نکردهبود و چینیها آن ویدئو را نوعی تمسخر فرهنگ غذاخوردنشان برداشت کردند. به همین سادگی! برنامهای که میتوانست شروع یک فرصت استثنایی برای این برند باشد، به دلیل بیتوجهی به عوامل فرهنگی لغو شد.»
پس نتیجه میگیریم که شناخت عوامل زیست محیطی برای آنها از واجبات است! آنها میتوانند با یک تحلیل ساده پیشبینی کنند که در صورت یخبندان و مساعد نبودن هوا، چه تورهایی را میتوان جایگزین کرد تا دچار خسارت نشوند.
این امر می تواند شامل حال مدیران کسب و کارامروز کشورمان هم بشود که اگر با تحلیل درست از بازارهدف ،اعم از بازار هدف داخلی و یا بین المللی وارد نشوند.تنها نتیجه مسلمی که عاید شان خواهد شد؛پشیمانی به همراه ضررو زیان کلانی خواهد بود که نگذارد کمر راست نموده و در بازار بی رحم امروزی دوام بیاورند.
محرم غفاری
آذرماه ۱۳۹۸
فهرست
ارزیابی موقعیت رقابتی واقدام استراتژیک………………………………………………………………………………………………۷
بازاریابی-تجزیه وتحلیل محیط بازاریابی………………………………………………………………………………………………….۹
مروری برتحلیل pestelهمراه با مثال کاربردی………………………………………………………………………………………….۱۲
بازاریابی وتحقیقات بازار…………………………………………………………………………………………………………………۱۴
تحلیل محیط کسب وکار…………………………………………………………………………………………………………………۱۶
بررسی محیطی-تجزیه وتحلیل داخلی و خارجی محیط سازمانی ……………………………………………../……………………..۱۷
تاثیر عناصر محیطی بازاریابی برتصمیم گیری های بازار …………………………………………………………………………………۱۸
تجزیه وتحلیلpestچیست وچه تاثیری بربرنامه ریزی بازار استراتژیک دارد………………………………………………………………۱۹
تجزیه و تحلیل swotدربازاریابی………………………………………………………………………………………………………….۲۴
تحلیل pestel-چک لیست تحلیل عوامل محیطی……………………………………………………………………………………….۳۳
شناسایی محیط کسب وکار با تحلیل pestel………………………………………………………………………………………….35
درpestelچه عواملی را بررسی می کنیم………………………………………………………………………………………………۳۸
تحلیل استراتژی بازاریابی وبررسی بازارمحیط………………………………………………………………………………………….۴۵
رویکردمنبع محوربه تجزیه و تحلیل سازمانی –تحلیل منابع با مدلVRIO ……………………………………………………………..51
بررسی نقش تاثی گذارهوشمندی استراتژیک درسازمان های دانش بنیان…………………………………………………………۵۷
تعریف هوشمندی استراتژیک…………………………………………………………………………………………………………۶۰
هوشمندی استراتژیک درون سازمانی-هوشمندی اطلاعاتی………………………………………………………………………..۶۱
هوشمندی منابع مالی……………………………………………………………………………………………………………….۶۳
هوشمندی استراتژیک برون سازمانی……………………………………………………………………………………………….۶۵
استراتژی تجاری و عوامل موثربرکارائی سرمایه گذاری ها …………………………………………………………………………۷۰
نقش اصطکاک بازاردرکارآیی سرمایه گذاری…………………………………………………………………………………………۷۲
تقسیم بندی استراتژی از دیدگاه استراتژیست های جهان………………………………………………………………………..۷۳
سیراستراتژِیک سرمایه گذاری………………………………………………………………………………………………………۷۴
رابطه عوامل درونی شرکت با استراتژی کسب وکار………………………………………………………………………………..۷۶
پژوهش-رابطه عوامل درونی شرکت با استراتژی کسب وکار………………………………………………………………………۷۷
عملکرداستراتژِی های تدوین شده با تحلیل مالی شرکت ها……………………………………………………………………..۸۱
موردکاوی تشخیص عملکرد:یوپی اس درمقابل فدکس…………………………………………………………………………….۸۲
آیا عملکرد گذشته می توانداستراتژی های آینده را هدایت کند…………………………………………………………………..۸۴
تعیین پایداری یک مزیت رقابتی درون سازمانی…………………………………………………………………………………….۸۷
پیوستارپایداری منابع چیست……………………………………………………………………………………………………….۸۹
دلایل استفاده ازPEST……………………………………………………………………………………………………………..91
ارزیابی موقعیت رقابتی واقدام استراتژیک………………………………………………………………………………………..۹۴
تجزیه و تحلیل SWOTدربازاریابی…………………………………………………………………………………………………۹۶
مثال برای تجزیه و تحلیلSWOT …………………………………………………………………………………………………97
تحلیل تحصصی برند BMWباتکیه برتحلیل کاملSWOT ………………………………………………………………………103
افزایش کیفی وحضورخودروهای آمریکایی دربازار خودرو…………………………………………………………………………۱۱۱
تحلیل برند بانک شهر……………………………………………………………………………………………………………..۱۱۲
تحلیل تخصصی برند-مزرعه ماهشام………………………………………………………………………………………………۱۲۳
شراکت استراتژیکو استراتژی های بازاریابی رد رقابت های سهمگین-مطالعه موردی اسنپ فود……………………………….۱۲۸
استراتژی های شرکت چالشگردربازار…………………………………………………………………………………………….۱۳۸
شرکت پپسی با اجرای این استراتژی،شرکت کوکاکولارا دورزد…………………………………………………………………..۱۴۰
سامسونگ/معرفی برندو محصولات،بررسی نقاط قوت و ضعف…………………………………………………………………..۱۴۱
بررسی نقش دیجیتال مارکتینگ درانتخابات-مطالعه موردی ،انتخابات ریاست جمهوری ایران و آمریکا ………………………….۱۶۴
منابع ومآخذ………………………………………………………………………………………………………………………..۱۷۹
شناسایی محیط کسب و کار با تحلیل PESTEL
فرض کنید کسب و کار شما یک کشتی است و شما ناخدای آن هستید. این کشتی به آرامی در حال پیشروی در دریای تجارت است که ناگهان طوفان عظیمی در میگیرد و همهچیز از کنترل خارج میشود. در چنین شرایطی، به عنوان یک ناخدا چه کار میکنید؟
ناخدای خوب کسی است که از قبل شرایط را سنجیده، پیشبینیهای لازم را انجام داده و خود را برای هر طوفانی آماده کرده است. شاید بپرسید که چطور میشود از قبل فکر همهچیز را کرد؟
ما در مقاله امروز میخواهیم دربارۀ تحلیلی بهنام PESTEL با شما صحبت کنیم که به درد همین کار میخورد! شما با تحلیل پستل میتواند ۶ بخش اصلی تاثیرگذار روی کسبوکارتان را بشناسید، تهدیدها و فرصتها را پیدا کنید و برای هر طوفانی آماده شوید!
چرا تحلیل پستل؟
احتمالاً از خود پرسیدهاید که این تکنیک قرار است چه امتیازی داشته باشد و اصلاً چرا مهم است؟ پس بگذارید بیمقدمه بگویم که با آنالیز پستل میتوانید:
- فرصتهای پیش رو را بشناسید
- تهدیدهای بیرونی را شناسایی کنید
- تغییراتی که در محیط کسب و کارتان در حال اتفاق است را درک کنید
- پروژههایی که به دلایل خارج از کنترل، ممکن است شکست بخورند را شروع نکنید
- با آگاهی وارد محیطها و شرایط جدید شوید تا درست عمل کنید
خب، این از مزایای پستل. حالا بیایید ببینیم که روش پستل چیست و نحوۀ استفاده از آن چگونه است.
تحلیل PESTEL چیست؟
کلمه پستل از ۶ حرف تشکیل شده که حروف اول کلمات Political، Economic، Social، Technological، Environmental و Legal هستند. این کلمات را در گوشه ذهن خود نگه دارید چون در بخشهای بعد قرار است برویم سر وقتشان. فعلاً تعریف پستل را بخوانیم:
شما با روش PESTEL میتوانید از تغییرات و اتفاقات خارج از کنترل اطرافتان تا حدودی خبردار شوید. اتفاقاتی که هم میتوانند شانسهای بزرگی برای سازمان شما باشند و هم قابلیت این را دارند که سکان را از دست شما خارج و ورشکستتان کنند.
پس قبل از هر تصمیم جدیدی، پیشنهاد میکنیم با این تحلیل، تهدیدهای پنهانی را که برایتان وجود دارد، کشف کنید و فرصتهایی که تا امروز بهسادگی از کنارشان عبور کرده بودید، شکار کنید.
بد نیست این را هم بدانید که این تکنیک هزارچهره با نامها و نسخههای مختلفی شناخته میشود؛ پس اگر جای دیگری آن را با اسمهای دیگری دیدید، تعجب نکنید. تفاوت این تحلیلها فقط در عواملی است که در گذر زمان کمی جابجا یا اضافه شده است. سایر نامهای تحلیل پستل عبارتند از:
- PESTLE/PESTEL : سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، تکنولوژی، قانونی، زیستمحیطی.
- PEST: سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، تکنولوژی
- PESTLIED : سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، تکنولوژی، قانونی، بینالمللی، زیستمحیطی، جمعیتشناختی.
- STEEPLE: اجتماعی، تکنولوژی، اقتصادی، زیستمحیطی، سیاسی، قانونی، اخلاقی.
- SLEPT: اجتماعی ، قانونی، اقتصادی، سیاسی، تکنولوژی.
- LONGPESTLE : نسخههای محلی، بینالمللی و جهانیِ PESTLE
تحلیل PESTEL کدام قسمت از شرکت شما را هدف قرار میدهد؟
همانطور که گفتیم، وظیفۀ تحلیل PESTLE بررسی محیط بیرونی شرکت است. اما شاید برایتان این سوال پیش بیاید که محیط بیرونی کجاست و بقیه محیطها کدامند؟ برای پاسخ به این سوال، دایره زیر را با دقت نگاه کنید.
محیطهای کسب و کار
شکل بالا به ما می گوید که محیط سازمان یا شرکت شما از سه بخش تشکیل شده است:
محیط داخلی
این محیط شامل کارکنان، داراییها و سیستمهای تکنولوژی شرکت است. هرچند این قسمت شامل موارد دیگری مثل فرهنگ سازمانی و رویهها و… نیز میشود، اما فعلاً برای روشن شدن مطلب همین چند مورد کافی است.
محیط کوچک یا محیط عملیاتی
این محیط در خارج از شرکت قرار دارد ولی همچنان نزدیک و وابسته به شرکت است. تأمینکنندگان، مشتریان، رقبا، شرکتهای همکار و جایگزینها همسایههای ما هستند و به طور مستقیم و مشخص بر کار ما اثرگذارند.
محیط کلان یا محیط عمومی
این بخش، آخرین سطح از محیط کسبوکار است. هر آنچه از اقتصاد، اجتماع، سیاست، تکنولوژی، محیط و قوانین که قرار است بر کسب و کارتان موثر باشد در این قسمت قرار میگیرد.
پستل این بخش را بررسی میکند.
در واقع هدف پستل جمعآوری و تحلیل اطلاعات درباره عوامل خارج از کنترل محیط کلان است که سازمان در آن فعالیت میکند. مسلماً شما با دانستن چیزهایی که در اطرافتان میگذرد میتوانید تصمیمات بهتری بگیرید؛ مخصوصاً وقتی که برنامه راهاندازی یک پروژه یا محصول جدید را در سر دارید، تحلیل پستل همان چیزی است که به تصمیمگیری شما کمک میکند.
PEST ،Porter و SWOT مکمل هم هستند
اگر یادتان باشد، در آنالیز SWOT سعی بر این بود که نقاط قوت و ضعف داخل سازمان و همینطور تهدیدها و فرصتهای بیرونی را شناسایی کنیم. پس یعنی: در آنالیز SWOT هم با محیط داخلی و هم با محیط بیرونی کسبوکار سروکار داریم.
از طرف دیگر، در SWOT وقتی دارید فرصتها و تهدیدهای خارجی را بررسی میکنید، به خودیِ خود در حال انجام تحلیل PESTEL هستید. چرا؟
سادهست؛ چون آنالیز پستل که برای تحلیل محیط عمومی (یا همان خارجی) کسبوکار استفاده میشود و کار آن شناسایی تهدیدها و فرصتهاست.
حالا این وسط مدل پنج نیروی پورتر چه کاره است؟
مدل پنج نیروی Porter کلاً راهش را از PESTLE سوا کرده است اما همچنان در آنالیز سوات قابل استفاده است. این مدل فقط محیطهای نزدیک و عملیاتی سازمان را بررسی میکند. هدف Porter بررسی عواملی مانند مشتریان، تأمینکنندگان و رقبا است و در محیطهای کلان و عمومی دخالت نمیکند. (اگر هنوز با این مدل آشنایی ندارید نگران نباشید؛ قول میدهیم بهزودی مقاله مفصلی راجعبه پورتر بنویسیم)
پس معلوم شد که میتوانید از نتایج پستل و پورتر در آنالیز SWOT استفاده کنید و مو را از ماست بیرون بکشید!
در PESTLE چه عواملی را بررسی میکنیم؟
حتما یادتان هست که گفتیم PESTEL مخفف یک سری کلمه است. حالا بیایید تکتکِ این کلمات را با هم بررسی کنیم و ببینیم که ۶ بخشی که در پستل با آنها سروکار داریم کدامند و در هر بخش به چه نکاتی باید توجه کنیم.
عوامل سیاسی (Political Factors)
وقتی که شما بهعنوان کسبوکار در یک کشور فعالیت میکنید، خواه ناخواه تصمیمگیریهای سیاسی بر بازار شما اثر میگذارد.
مثلاً همه چیز رو به راه است، چرخ کارخانه بهخوبی میچرخد، فروش خوبی هم دارید، اما… یکدفعه تحریمهای جدیدی وضع میشود و نمیتوانید ماده اولیه وارد کنید! این مسئله مستقیماً تولید شما را دچار مشکل میکند.
تحلیل هر عامل سیاسی مثل سیاستهای تجاری، تغییرات دولت، فشارهای خارجی، بازارها و تعرفههای تجاری و… در این بخش از PESTEL انجام میشود.
بدانید و آگاه باشید که تمام رخدادهای سیاسی که در کشور و گاهی در جهان اتفاق میافتد میتواند اثر منفی یا مثبتی بر کسب و کار شما داشته باشد. حتماً دیدهاید که یک نفر آن سر دنیا سخنرانی میکند، این سر دنیا به دلیل افزایش قیمت ارز، همه قیمتها سر به فلک میکشد. اگر در چند ماه اخیر قصد خریدن گوشی موبایل را داشته اید، حتماً این موضوع را بهخوبی حس کردهاید!!
در نتیجه حواستان به اتفاقات سیاسی باشد و خودتان را برای تغییرات آن آماده کنید.
نکته آخر و تیر خلاص تحلیل سیاسی:
بد نیست حتی پیشبینی کنید که در دوره بعدی چه دولتی سر کار میآید و چه تأثیری بر محیط بازار میگذارد. با این دور اندیشی میتوانید یک برنامه متناسب با نظرات دولت جدید داشته باشید تا به وقتش یک قدم از بقیه جلوتر حرکت کنید.
عوامل اقتصادی (Economic Factors)
اقتصاد در هر کسب و کاری حرف اول را میزند؛ آن هم در شرایطی که ما هستیم!
این بخش از پستل به بررسی عوامل اقتصادی اختصاص دارد. در این بخش باید شرایط اقتصادی کشور یا منطقهای که در آن فعالیت میکنید را بطور کامل بررسی کنید. مثلا از خودتان سوال کنید که رشد اقتصادی در این منطقه چگونه است؟ با افزایش نرخ ارز، کسبوکار من چه تغییری خواهد کرد؟
رشد اقتصادی، نرخ ارز، نرخ تورم، نرخ بهره، درآمدمصرفکنندگان، نرخ بیکاری، رشد جمعیت و… عوامل دیگری از اقتصاد هستند که ممکن است تأثیر مستقیم یا غیرمستقیم بر یک سازمان داشته باشند و تعادل عرضه و تقاضا را به هم بریزند.
برای مثال، افزایش ناگهانی قیمت ها در یک جامعه، مساوی است کاهش قدرت خرید مصرف کننده و رشد تورم. حالا اگر شما تولید کننده باشید این خرید کردن کمتر مردم، تولید و فروش شما را به شدت کاهش می دهد. کسبوکارهای زیادی به دلیل تغییرات اقتصادی از بین رفتهاند.
عوامل اجتماعی (Social Factors)
یک سری اتفاقات ناگوار هم زیر سر عوامل فرهنگی است.
عواملی که نشاندهنده هنجارها، آداب و رسوم و سبک زندگی افراد است. این دقیقاً آن چیزی است که از نگرش و فرهنگ جامعه سرچشمه میگیرد و مستقیم بر نحوه رفتار مصرفکننده اثر میگذارد. پای رفتار که در میان باشد، پیشبینیها سختتر میشود چون رفتار در شرایط مختلف تغییر میکند. به همین دلیل کسبوکارها بهراحتی آن را دست کم میگیرند.
اما تکنیک PESTEL فکر همه جا را کرده است! PESTEL بخشی از تحلیل را به این عوامل اختصاص داده تا جامعهای که قرار است با آنها کار کنید را بشناسید. توجه به فرهنگ مردم باعث رشد کسبوکار شما میشود.
انتظارات شغلی، سبک زندگی، سطح تحصیلات، نگرشها و فقر، تعهد کار، اخلاق کاری و … چند مورد از عوامل اجتماعی هستند.
واقعا چگونه میشود از دل عوامل اجتماعی فرصت ساخت؟ این دیگر هنر شما و کسب و کارتان است اما بیایید دو نمونه را بررسی کنیم.
چند سال پیش، برندهای معروف نوشابه مشاهده کردند که بخشی از مردم بخاطر قند موجود در نوشیدنی ها دیگر محصولات آن ها را استفاده نمیکنند. این روند هر روز بیشتر و بیشتر میشد و عملاً برایشان یک تهدید به حساب میآمد. اما آنها به یک فرصت طلایی تبدیلش کردند. چگونه؟ با عرضه محصولات رژیمی بدون قند؛ در واقع با فهمیدن تغییر سبک زندگی مردمی که میخواستند سالم تر زندگی کنند.
درست مخالف این قصه هم چند وقت پیش برای برند D&G اتفاق افتاد. یکی از بزرگترین فشنشوهای این برند معروف در چین، اخیراً توسط چینیها تحریم و لغو شد. تنها دلیل این تحریم این بود که D&G در ویدئوی تبلیغاتی خود به فرهنگ چینیها توجه نکردهبود و چینیها آن ویدئو را نوعی تمسخر فرهنگ غذاخوردنشان برداشت کردند. به همین سادگی! برنامهای که میتوانست شروع یک فرصت استثنایی برای این برند باشد، به دلیل بیتوجهی به عوامل فرهنگی لغو شد. (برای دیدن ویدئو میتوانید به اینجا بروید)
عوامل تکنولوژیک (Technological Factors)
این روزها بهقدری سرعت رشد تکنولوژی زیاد است که نه تنها کسبوکارها، حتی آدمها هم نمیتوانند از آن فرار کنند؛ با توجه به این موضوع، در یک کسبوکار عوامل فناوری هم بر مصرفکنندگان و هم بر خود شرکت تاثیر دارد.
اگر بخواهم سادهتر بگویم: شما در این بخش از تحلیل پستل باید به این فکر کنید که چگونه میشود با فناوریهای جدید، مشتریهای بیشتر پیدا کنید یا اینکه چگونه برای مشتریهای خود تجربه بهتر بسازید.
این تغییر تکنولوژی میتواند تجهیزات جدید، شبکه اجتماعی جدید، راهاندازی سایت، تبلیغات اینترنتی یا هر تکنولوژی دیگری که به رشد شما کمک میکند باشد.
اگر کمی به اطرافتان دقت کنید، میبینید که در چند سال اخیر بیشتر شرکتهای آفلاین، به فکر ساختن سایت و فعالیت در شبکههای اجتماعی افتادهاند. این شرکتها به خوبی درک کردهاند که تغییر تکنولوژی به سمتی میرود که مردم زمان زیادی را در دنیای مجازی حضور دارند. آنها ترجیح میدهند اینترنتی خرید کنند، اینترنتی با هم حرف بزنند، از طریق سایتها محصولات را ببیند و اینترنتی تبادل نظر کنند.
مثلاً همین بنگاههای مشاور املاک را در نظر بگیرید. آنها قبلاً محدود به یک مغازه با یک یا چند مشاور بودند و بیشتر خدماتشان به یک خیابان یا محله محدود میشد. از طرف دیگر مردم مجبور بودند در جستجوی ملک مورد نظرشان، از این بنگاه به آن بنگاه بروند. اما این روزها مردم خیلی راحت با سایتهایی مثل دیوار، کیلید، آیهوم و… قیمتها و مشخصات املاک را از قبل میبینند و مقایسه میکنند، وقتی خانه موردنظر خود را پیدا کردند، برای اقدامات نهایی به فروشنده مراجعه میکنند. این یعنی املاکیها با استفاده از تکنولوژی هم کارشان راحت شده، هم مشتری بیشتری دارند و هم تجربه بهتری برای مشتریان خود میسازند.
تا اینجای کار ۴ عامل را شناختیم. در نسخه PEST فقط همین چهار بخش بررسی میشود و عوامل قانونی و محیطی زیرمجموعهای از دیگر عاملها هستند؛ مثلاً قانون کار و تجارت جزو عوامل سیاسی قرار میگیرد. اما در پستل این دو عامل بهصورت جدا هستند.
عوامل قانونی (Legal Factors)
بعضی از قوانین کشور مثل قانون کار، قانون مالیات، تأمین اجتماعی، قانون تجارت، قانون کپیرایت و قانون حمایت از مصرفکننده و یا هر قانونی که مربوط به کسبوکار است و در گروه عوامل سیاسی جای نمیگیرد، جزو عوامل قانونی است.
اگر میخواهید با یک کشور دیگر کار کنید یا به جای دیگری محصولات خود را صادر کنید، باید قوانین آن کشور را بهخوبی بدانید. در ضمن قانونهایی که در حال تصویب است و یا احتمال تصویب شدنشان هست را فراموش نکنید.
برای نمونه، یک فروشگاه اینترنتی را در نظر بگیرید که تمام فعالیتهایش را از طریق اینستاگرام انجام میدهد. اگر روزی قانون فیلترینگ اینستاگرام تصویب شود، تمام مخاطبان خود را از دست میدهد و باید فعالیت خود را در شبکه اجتماعی دیگر از نو شروع کند. اما از قبل با در نظر گرفتن این احتمال، میتواند در کنار اینستاگرام، برای کسب و کارش سایت داشته باشد و از دردسرهای احتمالی جلوگیری کند.
عوامل محیط زیستی (Environmental Factors)
تحلیل اطلاعاتی در مورد شرایط آب و هوایی، بارش برف و باران، آلودگی هوا، گازهای گلخانهای و هر نوع مسئله زیستمحیطی و طبیعی که به کسبوکار شما مربوط باشد در این بخش از پستل انجام میشود.
هستند کسبوکارهایی که به شدت از عوامل زیست محیطی تاثیر میگیرند. مثلاً یکی از این کسبوکارها تورهای گردشکری و آژانسهای هواپیمایی هستند. آنها گاهی به دلیل وضعیت بد هوا یا بارش برف و باران سفرهایشان لغو میشود. در فصل تعطیلات و مناسبتها تقاضای بیشتری دارند و در ماههای سرد فروششان کمتر میشود. پس نتیجه میگیریم که شناخت عوامل زیست محیطی برای آنها از واجبات است! آنها میتوانند با یک تحلیل ساده پیشبینی کنند که در صورت یخبندان و مساعد نبودن هوا، چه تورهایی را میتوان جایگزین کرد تا دچار خسارت نشوند.
ناگفته نماند که گاهی اوقات هم بحران زیستمحیطی میتواند باعث توسعه یک کسبوکار شود. برای مثال شرکتهای خودروسازی وجود دارند که در جهت کاهش آلودگیهای هوا اقدام به ساخت خودروی برقی کردهاند و بازار خود را دارند.
چگونه تحلیل PESTEL را انجام دهیم؟
تا اینجای کار با PESTEL و ویژگیهای آن آشنا شدید. حالا وقت عمل است. عالم بیعمل به چه ماند؟ به کسی که از اهمیت پستل خبر دارد ولی انجامش نمیدهد.
استفاده از این تحلیل اصلاً سخت نیست فقط کافی است گام های زیر را مرحله به مرحله انجام دهید.
گام اول: فکر کنید
در هر ۶ بخش پستل، عواملی را که فکر میکنید اثری بر کسبوکارتان دارد، پیدا کنید. بینهایت فاکتور وجود دارد که میتوانید برای تجزیهوتحلیل PEST خود استفاده کنید. ولی فقط عواملی را در نظر بگیرید که فکر میکنید به کسب و کار شما مرتبط است.
در ادامه لیستی از سوالات را برایتان جمع آوری کردهایم که برای شروع کار به شما کمک زیادی میکند. از این عوامل میتوانید در تجزیهوتحلیل پستل خود استفاده کنید.
الف. عوامل سیاسی
- سیاستهای تجاری چیست و چقدر پایدار است؟
- آیا تغییرات در دولت، محیط کسبوکار شما را تغییر خواهد داد؟
- منافع سهامداران و تقاضاهای آنها چیست؟
- منابع مالی چقدر است و چه تغییری خواهد کرد؟
- فشارهای خارجی چه تأثیری بر کار شما دارد؟
- تعارضها در فضای سیاسی وجود دارد؟ چه تاثیری دارد؟
- آیا تغییرات در حداقل دستمزد و زمان کار وجود خواهد داشت؟
- تغییرات در قوانین ایمنی صنعتی چه تأثیری دارد؟
ب. عوامل اقتصادی
- آیا اقتصاد رکود، رشد و یا کاهش مییابد؟
- نرخ تورم چه روندی دارد؟
- نوسانات اقتصادی چقدر است؟
- نوسانات ارز در کشور چگونه است؟
- آیا دولت احتمال دارد در بازار دخالت کند؟
- وضعیت اشتغال چگونه است؟
- هزینههای فعلی چیست و چطور انتظار میرود تغییر کند؟
- چشمانداز بلند مدت برای سرانه تولید ناخالص داخلی چیست؟
- روند رشد جمعیت چگونه است؟
ج. عوامل اجتماعی
- نگرش محلی نسبت به محصولات یا خدمات خارجی چیست؟
- آیا تفاوت جنسیتی وجود دارد؟
- سطح تحصیلات و سلامت مردم چگونه است؟ به چه شیوهای این عوامل در طول زمان تغییر میکنند؟
- آیا نگرشهای اجتماعی فروش و کسبوکار شما را تحت تأثیر قرار میدهد؟
- آیا رفتار جامعه در نسلهای مختلف متفاوت است؟
- آیا ساختار طبقاتی وجود دارد و چگونه کار شما را تحت تأثیر قرار میدهد؟
د. عوامل تکنولوژیک
- آیا فناوریهایی وجود دارد که کسبوکار شما باید برای ایجاد محصولات یا ارائه محصولات استفاده کند؟
- چگونه ممکن است تکنولوژی جدید محصول شما را تحت تأثیر قرار دهد؟
- چگونه فناوری جدید میتواند هزینه کسبوکار شما را تحت تأثیر قرار دهد؟
- چگونه فناوری جدید میتواند مشتری شما را تحت تأثیر قرار دهد؟
- آیا فناوریهای جدید ارزش شما را تغییر میدهد؟
- ارتباطات و تبلیغات چگونه است و به چه سمتی میرود؟
- در صنعت شما تکنولوژی یک مزیت رقابتی محسوب میشود؟ چگونه کار شما را تحت تأثیر قرار میدهد؟
- آیا مراکز تکنولوژیکی در داخل کشور وجود دارد؟ آیا میتوانید از یکی از این مراکز به نفع خود استفاده کنید؟
ه. عوامل قانونی
- قانونهای در حال تصویب مرتبط به کسبوکار شما چیست؟
- آیا تغییرات در دستورالعملهای حداقل دستمزد و زمان کار وجود خواهد داشت؟
- با توجه به شرایط موجود آیا احتمال وضع قانونهای جدید هست؟
- قوانین تجارت چیست و چگونه تغییر می کند؟
و. عوامل زیستمحیطی
- تغییرات آب و هوایی و شرایط اقلیمی چگونه است؟
- آیا برای آلودگی هوا و آلایندههای محیطی قوانینی وجود خواهد داشت؟
- قوانین بازیافت مواد چه خواهد بود؟
- آیا کار شما بر مسئله آلودگی محیط اثر میگذارد؟
- ارزشهای مردم در حوزه محیط زیست چه تغییراتی کرده است؟
گام دوم: تحقیق کنید
حالا باید درباره هر عامل تحقیق کنید و اطلاعات آنها را یادداشت کنید. مثلاً تحقیق کنید که سبک زندگی مردم به عنوان یک عامل اجتماعی چگونه است و به چه سمتی میرود؟ یا مثلاً جمعیت بهعنوان یک عامل اقتصادی چگونه است و در حال چه تغییراتی است؟ (باز هم تاکید میکنم، اگر جزو عوامل تأثیرگذار بر کسبوکار شما هستند.)
گام سوم: تحلیل کنید
در دو مرحله قبلی کلی اطلاعات مفید جمع کردیم. حالا وقت آن است که از بین آنها فرصتها و تهدیدهای کسب و کارمان را پیدا کنیم. دقت کنید که بعضی از فرصتها ممکن است همان اول به چشم نیایند یا فرصتهایی باشد که در دل تهدیدها قرار دارند. پس دقت کنید و آنها را از قلم نیندازید.
توصیه میشود برای این مرحله، یک جلسه طوفان فکری با همکارانتان ترتیب دهید. این گونه میتوانید از ریز بینی و ایدههای همه در ساختن فرصتها استفاده کنید.
گام چهارم: تصمیم بگیرید
زمانی که کار تجزیهوتحلیل PESTLE تمام شد، وقت برنامهریزی است. شما میتوانید اطلاعات و نتایجی را که از تحلیل پستل بهدست آوردهاید در آنالیز SWOT، تدوین استراتژی بازاریابی، برنامهریزی برای کمپینها و … استفاده کنید.
***
خب تا اینجا بهخوبی با مفهوم و کاربرد PESTEL آشنا شدید، حالا برویم سراغ یک مثال جذاب از آنالیز پستل و ببینیم که این تحلیل در واقعیت چگونه عمل میکند.
تحلیل PESTEL: برند گوچی
در تصویر زیر تمام عوامل موجود در مدل پستل را میبینید که یک به یک برای برند گوچی بررسی شدهاند.
شما هم مانند گوچی میتوانید جدول مشابهی برای خودتان طراحی کنید و ۶ عاملِ سیاست، اقتصاد، جامعه، تکنولوژی، محیط زیست و قوانین را بررسی کنید و از تاثیری که روی کسبوکارتان دارند مطمئن شوید.
دانلودوخرید ۳۵۰۰۰تومان